Χορός και προσέγγιση της “συναισθηματικής ερμηνείας”
Μέσα σε ένα γυαλιστερό αλλά βρώμικο φόρεμα, προστατευμένη κι εκτεθειμένη συγχρόνως, αναδύεται η “εκλεκτή” χορεύοντας έναν άγριο χορό, περικυκλωμένη από την κοινότητα, ώσπου, αναπόφευκτα, υποκύπτει στον θάνατο. Ο χορός στο σόλο αυτό, μέρος της θρυλικής Ιεροτελεστίας της Άνοιξης της Pina Bausch, αποτελεί ένα από τα πιο “ευάλωτα” στην ιστορία του σύγχρονου χορού. “Όταν εκτελώ αυτόν τον ρόλο, δεν υπάρχει καμιά ενέργεια, ο αγώνας μου είναι πραγματικός, γίνεται πνευματικός”, λέει η χορεύτρια του Χοροθεάτρου του Βούπερταλ, Tsai-Wei Tien. “Συμπιέζω όλα όσα έχω σε αυτές τις ύστατες στιγμές“. 
Μια πραγματικά ελεύθερη προσέγγιση, δίχως καθοδήγηση, ηλεκτρίζει τη σκηνή και συνδέεται βαθιά με το κοινό με ένα τρόπο που ξεπερνά ακόμα και την πιο άψογη τεχνική ικανότητα.“Συχνά αυτό που χωρίζει έναν σπουδαίο χορευτή από έναν καλό χορευτή είναι η δυνατότητα να φτάσει σε αυτό το ευάλωτο σημείο“, λέει η Δρ. Nadine Kaslow, ψυχολόγος που συνεργάζεται με το Μπαλέτο της Ατλάντα. “Η αλήθεια είναι ότι είναι δύσκολο για οποιονδήποτε να το πετύχει, χορευτή ή όχι.”Η τελειομανία, η αυτο-αμφισβήτηση, το άγχος και οι σκληρές άμυνες, όλα αυτά είναι πολύ γνωστά “πνευματικά οδοφράγματα”. Αλλά η προσπάθεια να αντιμετωπιστούν και να ξεπεραστούν μπορεί να βοηθήσει τους χορευτές να αφεθούν στη σκηνή, ξεκλειδώνοντας πιο δυναμικές επιδόσεις.Τι ακριβώς είναι η σκηνική έκθεση;Η έννοια “ευάλωτος” ορίζεται ως ευαισθησία σε σωματική ή συναισθηματική βλάβη και προέρχεται από τη λατινική λέξη vulnus, που σημαίνει πληγή. Οι άνθρωποι είναι γενικά πιο ευάλωτοι όταν έχουν πλήρη εμπιστοσύνη σε κάποιον άλλον, οπότε το να φθάσει κάποιος σε αυτό το σημείο μπροστά σε χιλιάδες ξένους απαιτεί πραγματική ικανότητα και θάρρος.Για τη Samantha Speis, αναπληρώτρια καλλιτεχνική διευθύντρια και χορεύτρια στην ομάδα Urban Bush Women, η καλλιτεχνική έκθεση στο κοινό είναι σαν “μια βαθιά κατάδυση” επιτρέποντας στον καλλιτέχνη να βρίσκεται σε μια ολιστική κατάσταση όπου όλα τα σωματικά και ψυχικά μόρια είναι διαθέσιμα δεκτικά ως προς το παρόν. “Όταν βρίσκομαι σε αυτό το σημείο”, λέει, “υπάρχουν ατελείωτες δυνατότητες γι αυτό που εκφράζω – η γενεαλογία, η ιστορία, οι εμπειρίες, η αφήγησή μου είναι μέσα στο έργο”.Οι Προκλήσεις
Μια πραγματικά ελεύθερη προσέγγιση, δίχως καθοδήγηση, ηλεκτρίζει τη σκηνή και συνδέεται βαθιά με το κοινό με ένα τρόπο που ξεπερνά ακόμα και την πιο άψογη τεχνική ικανότητα.“Συχνά αυτό που χωρίζει έναν σπουδαίο χορευτή από έναν καλό χορευτή είναι η δυνατότητα να φτάσει σε αυτό το ευάλωτο σημείο“, λέει η Δρ. Nadine Kaslow, ψυχολόγος που συνεργάζεται με το Μπαλέτο της Ατλάντα. “Η αλήθεια είναι ότι είναι δύσκολο για οποιονδήποτε να το πετύχει, χορευτή ή όχι.”Η τελειομανία, η αυτο-αμφισβήτηση, το άγχος και οι σκληρές άμυνες, όλα αυτά είναι πολύ γνωστά “πνευματικά οδοφράγματα”. Αλλά η προσπάθεια να αντιμετωπιστούν και να ξεπεραστούν μπορεί να βοηθήσει τους χορευτές να αφεθούν στη σκηνή, ξεκλειδώνοντας πιο δυναμικές επιδόσεις.Τι ακριβώς είναι η σκηνική έκθεση;Η έννοια “ευάλωτος” ορίζεται ως ευαισθησία σε σωματική ή συναισθηματική βλάβη και προέρχεται από τη λατινική λέξη vulnus, που σημαίνει πληγή. Οι άνθρωποι είναι γενικά πιο ευάλωτοι όταν έχουν πλήρη εμπιστοσύνη σε κάποιον άλλον, οπότε το να φθάσει κάποιος σε αυτό το σημείο μπροστά σε χιλιάδες ξένους απαιτεί πραγματική ικανότητα και θάρρος.Για τη Samantha Speis, αναπληρώτρια καλλιτεχνική διευθύντρια και χορεύτρια στην ομάδα Urban Bush Women, η καλλιτεχνική έκθεση στο κοινό είναι σαν “μια βαθιά κατάδυση” επιτρέποντας στον καλλιτέχνη να βρίσκεται σε μια ολιστική κατάσταση όπου όλα τα σωματικά και ψυχικά μόρια είναι διαθέσιμα δεκτικά ως προς το παρόν. “Όταν βρίσκομαι σε αυτό το σημείο”, λέει, “υπάρχουν ατελείωτες δυνατότητες γι αυτό που εκφράζω – η γενεαλογία, η ιστορία, οι εμπειρίες, η αφήγησή μου είναι μέσα στο έργο”.Οι Προκλήσεις
Από την εμπειρία της η Δρ. Nadine Kaslow, τόσο ως χορεύτρια όσο και ως ψυχολόγος χορού, διαπίστωσε ότι η αυστηρή εκπαίδευση μπορεί να αποτελέσει φραγμό στην έκθεση ενός καλλιτέχνη. Πολύ μεγάλο μέρος της εκπαίδευσης αφορά την τελειότητα, με αντίθετο προσανατολισμό από την καλλιτεχνική έκθεση, με μοναδική εστίαση σε βήματα ή τεχνική, λέει και υποστηρίζει ότι πρέπει να δοθεί περισσότερη προσοχή στον χορευτή ως άτομο. Η Speis σημειώνει επίσης ότι στον πολιτισμό μας, η ευπάθεια συχνά ισοδυναμεί με αδυναμία. Έπρεπε να διαλύσει τις υποθέσεις αυτές, υποστηρίζει για να αφήσει τον εαυτό της να εκτεθεί στη σκηνή.
“Μεγάλο μέρος της εκπαίδευσης εστιάζει στην τελειότητα, με μοναδική εστίαση σε βήματα ή τεχνική“, λέει. Επίσης, έχει διαπιστώσει ότι η διαδικασία συνεργασίας μέσα στην ομάδα Urban Bush Women, βοηθά στην καλλιέργεια των επιμέρους φωνών των χορευτών. Αντί οι καλλιτέχνες να κρατούν τις ιδέες και τα συναισθήματα μέσα τους, συνιστά να τα τροφοδοτήσουν στο έργο, π.χ. να δοκιμάσουν πάνω σε μια ιδέα, να δούνε τι αισθάνονται και τι τους προκαλεί και να το μοιραστούν.Η εύρεση ευπάθειας μέσω της αυθεντικότηταςΣύμφωνα με το περιοδικό Dance Magazine, πριν πεθάνει, η Pina Bausch δήλωσε ότι “θέλω οι χορευτές μου να είναι φυσικοί, να αφήσουν ότι έχουν μέσα τους να βγει προς τα έξω, να έχουν πραγματική παρουσία”. Η ομάδα της συνεχίζει να εργάζεται πάνω σε αυτή τη φιλοσοφία μέχρι σήμερα. Η Tsai-Wei Tien υποστηρίζει ότι το να επιτρέπεται στον καλλιτέχνη να βιώσει το φυσικό ταξίδι του κομματιού, οδηγεί σε αυθεντικό βίωμα, σαν να ζει πραγματική ζωή: βλέπει, αντιδρά, εμπλέκεται και, τελικά, Είναι.Ωστόσο, πολλοί χορευτές προτιμούν παραδοσιακές προσεγγίσεις ώστε να οδηγηθούν σε ευάλωτες καταστάσεις στη σκηνή. Η Susan Batson, ηθοποιός και μέντορας της χορογράφου Francesca Harper, καθώς και πολλοί γνωστοί ηθοποιοί, όπως η Nicole Kidman και η Juliette Binoche, λέει ότι οι σπουδαίοι καλλιτέχνες βιώνουν τις προσωπικές τους εμπειρίες συνειδητά κατά τη διάρκεια της παράστασης. “Μερικοί καλλιτέχνες είναι καλοί, αλλά δεν τους αισθανόμαστε, τους παρατηρούμε μόνο“, λέει η Batson και συνεχίζει προτρέποντας τους καλλιτέχνες: “Μόλις μάθετε να επικοινωνείτε με τον εαυτό σας, να είστε σίγουροι ότι η θα είσαστε αυθεντικοί στην σκηνή“.Η Erina Takahashi, πρώτη χορεύτρια του Εθνικού Μπαλέτου της Αγγλίας, πρόσφατα ανακάλυψε τη δύναμη αυτής της διαδικασίας κατά τη δημιουργία της εντυπωσιακής Giselle του Akram Khan. Κατά τη διάρκεια της πρόβας, ο Akram Khan τής έδωσε αρκετό περιθώριο ώστε να διασαφηνίσει ποια πραγματικά είναι η Giselle, αυτό που αισθάνεται κι επιθυμεί. “Χρειάστηκε να βρω νόημα μέσα σε κάθε βήμα”, λέει η Takahashi. “Μετά από ώρες διερευνητικής πρόβας και εσωτερικής περισυλλογής, στην σκηνή μπορούσε πια να βρίσκεται μια πλήρως “ευάλωτη” Giselle χωρίς να αισθάνεται την αμηχανία της σκηνής. Ήμουν σε θέση να συνδέσω τον πόνο, τη χαρά, την αναστάτωση, την απογοήτευση και να τα τοποθετήσω σε αυτό το έργο“.Προτάσεις ενός ψυχολόγουΓια τους χορευτές που παλεύουν με το φόβο της έκθεσης πάνω στη σκηνή, η ψυχολόγος Δρ. Nadine Kaslow συνιστά τα εξής:– Θυμηθείτε ότι δεν υπάρχει τρόπος να είστε τέλειοι και ότι δεν μπορείτε να είστε τέλειοι κι ευάλωτοι συγχρόνως.
– Ρωτήστε τους χορογράφους, δασκάλους και συνομήλικους να σας δώσουν ανατροφοδότηση. Ζητήστε να εστιάσουν στην ευπάθεια της απόδοσής σας.
– Πάρτε χρόνο για να χορέψετε μόνοι σας. Αυτή η ελευθερία μπορεί να αποκαλύψει πολλά στοιχεία που θα σας βοηθήσουν στη σκηνή.
– Διαβάστε βιβλία για την ενσυνείδηση και βρείτε χρόνο για αυτοπαρατήρηση. Αυτή η ευαισθητοποίηση μπορεί να αποτρέψει το άγχος και να σας κρατήσει μακρυά από την ανησυχία.
– Εάν η έκθεση στο κοινό αποτελεί μια συνεχή δυσκολία, τα καταπιεσμένα προσωπικά συναισθήματα μπορεί να απαιτήσουν προσοχή: Πολλές φορές μεγαλώνοντας σε μια οικογένεια όπου τα συναισθήματα δεν εκφράστηκαν ή εκφράστηκαν με επιθετικό τρόπο ή αντιμετώπισαν ψυχικά τραύματα, μπορούν να αποτρέψουν έναν χορευτή από το να εκφράσει τα συναισθήματά του πάνω στη σκηνή.
– Η θεραπεία συνιστάται εάν το ζήτημα αυτό παρεμποδίζει τους στόχους και τις επαγγελματικές επιδιώξεις ενός καλλιτέχνη.
– Ρωτήστε τους χορογράφους, δασκάλους και συνομήλικους να σας δώσουν ανατροφοδότηση. Ζητήστε να εστιάσουν στην ευπάθεια της απόδοσής σας.
– Πάρτε χρόνο για να χορέψετε μόνοι σας. Αυτή η ελευθερία μπορεί να αποκαλύψει πολλά στοιχεία που θα σας βοηθήσουν στη σκηνή.
– Διαβάστε βιβλία για την ενσυνείδηση και βρείτε χρόνο για αυτοπαρατήρηση. Αυτή η ευαισθητοποίηση μπορεί να αποτρέψει το άγχος και να σας κρατήσει μακρυά από την ανησυχία.
– Εάν η έκθεση στο κοινό αποτελεί μια συνεχή δυσκολία, τα καταπιεσμένα προσωπικά συναισθήματα μπορεί να απαιτήσουν προσοχή: Πολλές φορές μεγαλώνοντας σε μια οικογένεια όπου τα συναισθήματα δεν εκφράστηκαν ή εκφράστηκαν με επιθετικό τρόπο ή αντιμετώπισαν ψυχικά τραύματα, μπορούν να αποτρέψουν έναν χορευτή από το να εκφράσει τα συναισθήματά του πάνω στη σκηνή.
– Η θεραπεία συνιστάται εάν το ζήτημα αυτό παρεμποδίζει τους στόχους και τις επαγγελματικές επιδιώξεις ενός καλλιτέχνη.
Πηγές : dancetheater.gr
Jen Peters, www.dancemagazine.com
